KOLKAta: Kalküta’da tartışmasız en popüler ulaşım şekli olan motorlu otobüsler, şehirde 100. yılını sessizce bir kilometre taşını işaret ederken, Kolkata tramvayların 150. yılını işaret ediyor.
Arşiv verilerine göre, ingiliz hükümeti elde edilen Kalküta Otobüs-o-pediaOtobüs meraklıları tarafından yürütülen çevrimiçi bir kaynak olan ilk motorlu otobüs, 1922’de Kalküta’ya girdi. Bir yıl sonra, şehirde 15 kişi vardı. Üç yıl içinde 448 otobüs vardı ve bu sayı 1938’de 1.952’ye ulaştı.
Ancak motorlu otobüslerin daha önce geldiğini iddia eden iki hesap daha var. Akademisyen Teesta Dey’e göre – CU Coğrafya Bölümü’ne 2015 yılında sunulan “Kalküta’da karayolu tabanlı toplu taşıma hizmetleri – Bir değerlendirme” başlıklı tezin “Kalküta’daki Toplu Taşıma Gelişiminin Tarihsel Bir İncelemesi” başlıklı bölümünde, 1918 yılında tüccar A Abdul Shovan tarafından şehir ile bazı semtler arasında sefer yapan özel otobüs seferleri başlatıldı. Göre Batı Bengal Taşımacılık Şirketi web sitesi 1920 yılında kentte otobüs seferlerine başlamıştır.
Otobüsler ve tramvaylar yakın bir bağlantıya sahiptir. Kalküta Bus-o-pedia araştırmacılarına göre, Walford & Co tarafından üretilen otobüsler şehre Kalküta Tramvay Şirketi tarafından 1922-23’te tanıtıldı.
Dey’e göre çift katlı otobüsler, 56 yolcu taşıma kapasiteli Walford & Co tarafından 1926 yılında tanıtıldı. Faaliyete geçtikleri ilk yıllarda otobüs sayısı 50’ye yükseldi. 2005 yılı civarında çift katlılar yollardan kalksa da devlet 2020’de açık çift katlıları tanıtarak yeniden canlandırdı.
Kalküta Devlet Taşımacılık Hizmetleri 31 Temmuz 1948’de kuruldu. Ancak bundan bir asırdan fazla bir süre önce – 1830’da – bir otobüs işletmek için ilk girişimde bulunuldu. Dharmatala ve Barrackpore arasında atlı otobüsler tanıtıldı. Ancak dayanılmaz olduklarını kanıtladılar ve durduruldular.
Başlangıçta otobüslerin güzergah numaraları yerine Menoka, Kinnari ve Pather Bondhu gibi ilginç isimleri vardı.
Kolkata Bus-o-pedia genel sekreteri Aniket Banerjee, “Otobüsler başlangıçta tramvayların tamamlayıcısı olarak görülüyordu” dedi. Ancak Kalküta’nın otobüsleri kısa sürede en çok tercih edilen ulaşım şekli haline geldi.
Dey tezinde “Kolkata’nın yolcu taşımacılığı için otobüs seferlerini başlatan ilk şehir olduğunu söyleyebilirsiniz” diye yazdı.
Ancak son yıllarda 100’den fazla devlet otobüsü hattı ortadan kalktı. Minibüsler de aşamalı olarak kullanımdan kaldırılma tehlikesiyle karşı karşıya. Şehrin minibüs birlikleri tarafından yapılan kaba bir tahmin, bir zamanlar 1.900 kişilik filonun zar zor %10’unun Ekim 2025’e kadar hâlâ yola elverişli olacağını söylüyor. Şehrin 6.000 kişilik özel otobüs filosundan sadece 2.000 kadarı yollarda.
Banliyö Otobüs Hizmetleri sekreteri Titu Saha, “Çoğu otobüs işletmecisi, uygulanabilir olmadığı için işe devam etmek istemiyor” dedi.
Ulaşım araştırmacısı Sanjay Banerjee, “Artık özel otobüs güzergahlarının incelenmesi ve yeniden düzenlenmesi gerekiyor” dedi.